گالگا علف شیر اور

گالگا (علف شیر آور)

Galega officinalis

Goat's Rue - Geitenkruid

Fabaceae - Papilioaceae

معرفی و گیاهشناسی
یکی از گیاهان دارویی معروف در اروپا و آمریکا است که در کشورمان نیز بطور نسبتا وسیع در استان های شمالی کشت می شود. نام علمی این گیاه از دو کلمه ی Gala به معنای شیر و Ageiin به معنای تولید حاصل شده است که جمعا به معنای تولید کننده ی شیر می باشد. گیاهی است علفی و چندساله از تیره ی بقولات که ارتفاع آن به 100 سانتی متر می رسد. برگ هایش به فرم مرکب شانه ای فرد هستند که به صورت متناوب بر روی ساقه قرار می گیرند. گل ها به صورت گل آذین خوشه به رنگ بنفش مایل به ارغوانی در انتهای ساقه ها قرار می گیرند. میوه اش از نوع نیام می باشد که دارای 2 تا 4 سانتی متر طول و به رنگ قهوه ای دیده می شود. میوه دارای تعدادی دانه به رنگ قهوه ای کم رنگ می باشد.

پراکنش و نیازهای اکولوژیکی
منشا اصلی گالگا مشخص نیست ولی در مرکز، جنوب و غرب اروپا گسترش فراوانی دارد. در کشورمان این گیاه بطور تقریبا وسیع در استان گلستان و ... کشت می گردد. گالگا به خاک هایی دارای بافت متوسط و عمیق و دارای رطوبت مناسب نیازمند است و خاک های دارای بافت سنگین و بدون زهکش را نمی پسندد.

کاشت، داشت و برداشت
در ابتدای کار، عمل آماده سازی زمین (شامل شخم عمیق برای شکستن لایه های سخت اعماق خاک جهت افزایش زهکش خاک، افزودن کودهای فسفره و پتاسه در صورت کمبود این عناصر در خاک، افزودن کود دامی پوسیده و ...) دارای اهمیت فراوانی است. عملیات آماده سازی در فصل پائیز صورت می گیرد. در اوایل فروردین ماه تسطیح خاک و ایجاد شیار هایی با فاصله ی 25 تا 30 سانتی متر صورت می گیرد که بذور را با فاصله ی 25 سانتی متر بر روی این پشته ها کشت می کنیم. میزان بذر مورد نیاز برای یک هکتار زمین 30 تا 35 کیلوگرم است. بذور از دمای 5 درجه شروع به جوانه زنی می کنند.
عملیت داشت شامل مبارزه با علف های هرز داخل جوی ها و پشته ها و افزودن 50 کیلوگرم در هکتار ازت در سال اول رویش به صورت سرک می باشد. این گیاه دارای سیستم تثبیت ازت در ریشه هایش است و نیاز کمی به کود های ازته دارد ولی افزودن 60 کیلوگرم در هکتار فسفر و 300 کیلوگرم در هکتار پتاس در هر سال باعث افزایش چشمگیر عملکرد می شود.
برداشت در مرحله ی گل دهی کامل صورت می گیرد و پیکر رویشی این گیاه از ارتفاع 40 سانتی متری با داس یا ماشین برداشت قطع می گردد. در سال اول یک بار می توانیم برداشت را انجام دهیم ولی از سال دوم به بعد 2 تا 3 بار میتوانیم برداشت داشته باشیم. مقدار عملکرد رویشی بسته به شرایط اقلیمی، خصوصیات خاک و ... متفاوت است ولی بطور متوسط در سال اول 2 تا 4 تن در هکتار و از سال دوم به بعد 4 تا 8 تن در هکتار می توانیم برداشت نمائیم. خشک کردن پیکره ی رویشی در سایه و یا در خشک کن های الکتریکی در دمای کمتر از 50 درجه صورت می گیرد و از هر 5 تا 6 کیلوگرم اندام تازه، یک کیلوگرم اندام خشک حاصل می گردد.

فرآوری
پیکر رویشی (برگ ها و سرشاخه های گلدار) دارای اهمیت دارویی هستند و معمولا به صورت خشک شده در طب سنتی کاربرد دارند و دارای ترکیباتی مانند تانن، فلاونوئید، ساپونین و مواد موثری چون گوانیدین، گالگین و هیدروکسی گالگین می باشند.

خواص درمانی و کاربرد
پیکر رویشی این گیاه سبب افزایش تولید شیر و کاهش قند خون می گردد. این گیاه از قدیم به علف شیر آور معروف بوده و کاربرد فراوانی در طب سنتی دارد.

نحوه ی مصرف: به منظور افزایش شیر در مادران، دمکرده ی یک قاشق چای خوری از گیاه خشک شده در یک لیوان آب توصیه می شود و برای اثر کاهش دهنده ی قند خون، همین مقدار را به صورت جوشانده توصیه می کنند.
احتیاطات مصرف: هیچ موردی اشاره نشده است.